Czy można dowiedzieć się czegoś o zachowaniu psów, których dobrze nie znamy, dzięki sztucznym pluszowym psom? Takie pytanie postawili naukowcy z Massachusetts, którzy przeprowadzili badanie porównujące reakcje 45 psów schroniskowych na widok sztucznego psa. Każdego z prawdziwych psów zapoznano z żywym, wykastrowanym samcem w typie rasy American Staffordshire Terrier, a następnie ze sztucznym psem tej samej wielkości. Zachowania każdego z psów zostały nagrane, odpowiednio opisane (podejście, węszenie, szczekanie, warczenie, odejście, itd.), a następnie zakwalifikowane do jednej z trzech kategorii: zachowania agresywne, lękowe lub przyjazne / zabawowe).
Wyniki badań wskazały, że zachowania określane jako „przyjazne” były najbardziej spójne – większość psów zachowujących się przyjaźnie wobec żywego psa, zachowywała się także przyjaźnie wobec tego sztucznego. Jeśli chodzi o zachowania określane jako agresywne, zauważono tu pewną rozbieżność. W sumie 17 psów przejawiało zachowania agresywne podczas badania: 8 w stosunku do żywego psa, 12 w stosunku do sztucznego psa, a tylko 3 psy zachowywały się agresywnie w obu próbach.
Zachowania określane jako lękowe przejawiało 32 z 45 psów (przynajmniej w stosunku do jednego z psów, żywego lub sztucznego), z czego 21 psów zachowywało się lękliwie w obu sytuacjach, 8 psów – jedynie wobec sztucznego psa i tylko 3 jedynie w stosunku do żywego psa. Zachowania lękowe wydają się więc nieco bardziej spójne, niż zachowania określane jako agresywne.
Szczegóły analizy zachowań pozostawiają pewne wątpliwości (np. machanie ogonem zostało określone jako zachowanie przyjazne, choć autorzy przyznali, że są świadomi tego, że machanie ogonem nie zawsze musi oznaczać przyjacielskie zamiary). Można mieć nadzieję, że badanie to będzie inspiracją dla kolejnych naukowców, którzy z większą precyzją będą chcieli przyjrzeć się reakcjom psów na widok sztucznych psów.
Clifford i Ris w akcji.
Sztuczne psy są czasem używane do oceny zachowania psów przebywających w schroniskach pod kątem poziomu agresji wewnątrzgatunkowej. Nie jest to aż tak szalony pomysł, jak mogłoby się wydawać, ponieważ psy bardzo często w pierwszej kolejności reagują na bodźce wzrokowe, w tym przypadku na zarys sylwetki psa. Niektóre próbują nawet bardzo kulturalnie zebrać informacje o sztucznym psie, wąchając go w okolicy ogona. Z drugiej strony, sztuczny pies może łatwiej wzbudzać lęk i agresję, ponieważ jest sztywny i nieruchomy. Żywy pies zazwyczaj w jakiś sposób reaguje na towarzystwo – choćby odwróceniem głowy, ruchami uszu, węszeniem, itp. Nic nie powinno wzbudzać większego niepokoju niż pies przyjmujący sztywną postawę ciała, będący w zupełnym bezruchu, więc wyniki powyższych badań nie powinny dziwić – sztuczny pies wzbudza więcej zachowań agresywnych niż żywy (próba badawcza w tym badaniu było co prawda dość mała, więc aby uzyskać naprawdę rzetelne wyniki trzeba byłoby przeprowadzić podobne badania na większej liczbie psów).
Wielu behawiorystów jest przeciwnych wykorzystywaniu sztucznych psów do oceny zachowania psów, np. w schroniskach. Nie sposób się z tym nie zgodzić, biorąc pod uwagę zasady psiej komunikacji wizualnej i węchowej, czy choćby wyniki wyżej opisanych badań. Jednak istnieje dość ciekawe zastosowanie sztucznych psów przy pracy z psami problemowymi.
Nie byłabym sobą, gdybym sama nie sprawdziła, jakie mogą być reakcje psów na taką „podpuchę”. Na olx kupiłam wysłużoną psią maskotkę, przy której wychowała się trójka dzieci. Sprzedający powiedział, że pies ma na imię Clifford i że mam o niego dbać (będę!). Rasa trudna do ustalenia, pewnie kundel, ale ma wielką zaletę – potrafi siedzieć godzinami w jednym miejscu i jest odporny na rozproszenia. Przetestowałam 5 psów i nagrałam ich reakcje na widok Clifforda.
Psie reakcje okazały się bardzo zróżnicowane. Część z psów powąchała pluszaka i odeszła, pozostałe próbowały zachęcić go do kontaktu. Jednak wszystkie w pierwszym momencie po zauważeniu maskotki próbowały w jakiś sposób nawiązać z nią kontakt, m.in. wąchając okolice pyska i ogona. Większość zachowała zasady psiego savoir vivre przy powitaniu (mi.in. podejście po łuku, delikatne machanie ogonem, czasem też węszenie podłoża przed podejściem). Fado (owczarek niemiecki) dodatkowo bardzo wyraźnie kilkukrotnie oblizał pysk przed podejściem, co w tej sytuacji mogło być sygnałem uspokajającym. Po chwili jednak był wyraźnie zaniepokojony tym co wywęszył (a może tym, czego nie wywęszył) i nie do końca wiedział jak sobie poradzić. Tori – torpeda podbiegła z całym impetem zachęcając do zabawy, ale mam wrażenie, że gdyby zamiast psa była tam maskotka dinozaura zachowałaby się podobnie – dobra zabawa przede wszystkim :)
W pełni zgadzam się z opinią, że sztuczne psy w nie powinny być wykorzystywane do oceny zachowań agresywnych wobec innych psów. Znam wszystkie pięć psów z filmu i mogę powiedzieć, że w kontaktach z żywym psem zachowują się dużo bardziej swobodnie. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy zachowania świadczące o odczuwaniu obawy (głównie u Fado i Mii) były spowodowane widokiem psa, czy po prostu widokiem nieznanego obiektu.
Jednak nic straconego. Taki sztuczny pies może mieć zastosowanie przy początkowych etapach pracy z psami agresywnymi, które reagują już na sam widok psa z kilkudziesięciu metrów. Jest to dość praktyczne rozwiązanie (nie potrzeba obecności psa–pozoranta i jego opiekuna) i w spokojnych warunkach można pracować za pomocą najlepszych w danym przypadku technik. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie psich atrap do uczenia właścicieli agresywnych psów jak reagować, kiedy spotkają obcego psa na spacerze w realnych, codziennych sytuacjach. Jest to szczególnie przydatne przy pierwszych spotkaniach, podczas których właściciel uczy się jak stosować odpowiednie techniki w bezpiecznych, kontrolowanych warunkach.
M.
2 komentarze
Bardzo ciekawy filmik. Praktyczne i spójne wnioski. Fajny artykuł!
Dziękuję za miły komentarz :-)